Higiena cyfrowa, ale o co chodzi?
Każdy jest odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem i maksymalne wykorzystanie możliwości rozwoju, dobrego samopoczucia emocjonalnego, fizycznego i społecznego w cyfrowym świecie – jednostki, rodziny, społeczności, decydenci, specjaliści oraz projektanci i twórcy technologii.
źródło: Dobrostan dzieci i rodzin w świecie cyfrowym: model czterowymiarowy
Zachowania cyfrowe to wszelkie działania, nawyki, interakcje podejmowane przez użytkowników w środowisku cyfrowym, takie jak korzystanie z mediów społecznościowych, przeglądanie internetu, tworzenie, praca, korzystanie z rozrywki czy komunikacja online. Obejmują zarówno sposób korzystania z technologii, jak i reakcje emocjonalne oraz społeczne wynikające z tych interakcji. Mogą mieć pozytywny i negatywny charakter oraz wpływ na siebie i innych, a regularnie powtarzane prowadzą do wykształcenia nawyków cyfrowych.
Higiena cyfrowa to zespół czynności i postaw, które mają zapewnić nam bezpieczne użytkowanie urządzeń elektronicznych oraz nowoczesnych technologii, w taki sposób, aby nie stanowiło ono zagrożenia dla naszego życia i zdrowia.
Higiena cyfrowa
chroniące zdrowie zachowania związane z używaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, zwłaszcza urządzeń ekranowych i internetu.
źródło: Higiena cyfrowa dorosłych. Raport z drugiego Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej Dorosłych.
Dobrostan cyfrowy subiektywne postrzegane przez siebie poczucie szczęścia, pomyślności, zadowolenie ze stanu życia. To stan równowagi między korzystaniem z technologii cyfrowych a zdrowiem psychicznym, fizycznym i społecznym, pozwalający na świadome i pozytywne doświadczanie technologii w codziennym życiu. Obejmuje on umiejętność zarządzania czasem spędzanym online, minimalizowania negatywnych skutków nadmiernego korzystania z urządzeń oraz promowania zdrowych nawyków w świecie cyfrowym i relacjach z innymi osobami.
Dobrostan w świecie cyfrowym
oznacza procesy i ścieżki dostępu do korzyści płynących z uczestnictwa cyfrowego w sposób, który pozwala zarządzać ryzykiem i maksymalizować szanse dla nas wszystkich dobrostan. W świecie cyfrowym obejmuje relacje między uczestnictwem cyfrowym a dobrostanem rozwojowym, emocjonalnym. Dzieje się tak w to w kontekście szerszego świata. Dotyczy każdego zmienia się cały czas.
źródło: Dobrostan dzieci i rodzin w świecie cyfrowym: model czterowymiarowy.
Prawo do „bycia offline” (prawo do bycia odłączonym, Right to disconnect), możliwość odłączenia się od obowiązków zawodowych i technologii cyfrowych poza godzinami pracy, bez obawy przed konsekwencjami ze strony pracodawcy. Inicjatywa mająca na celu ochronę równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, redukcję stresu oraz wsparcie zdrowia psychicznego pracowników.
Cyberkultura to wynik pomnożenia masowości informacji przez szybkość ich przekazu w czasie.
Uważność to świadome i celowe skierowanie uwagi na bieżące doświadczania w sposób nieoceniający, z zachowaniem podzielności uwagi, umożliwiającym jednoczesne monitorowanie zarówno portów zewnętrznych, jak i wewnętrznych procesów poznawczych.
Sprawczość oznacza, że masz kontrolę nad swoim życiem. Możesz podejmować działania, aby osiągnąć swoje cele, z uzasadnioną nadzieją, że twoje działania będą skuteczne. Brak sprawczości sprawia, że czujemy się bezradni. Rosnąca sprawczość daje nam motywację i energię.
Zdolności poznawcze. Poznanie może odnosić się do dowolnego procesu umysłowego, ale najczęściej używamy go w odniesieniu do rozumowania, podejmowania decyzji i refleksji. Nasze zdolności poznawcze są często określane mianem „inteligencji”. Nie jest to pojedynczą umiejętność, lecz sieć powiązanych ze sobą zdolności i cech.
Wybrane słowa kluczowe: dobrostan w świecie cyfrowym, dobrostan cyfrowy, higiena cyfrowa, cyfrowy minimalista, karty: Ja i ekrany, prawo do bycia offline, dobrostan, dobrostan fizyczny, dobrostan emocjonalny, dobrostan rozwojowy, dobrostan społeczny, smartfon, fonoholizm, popcorn brain, samoregulacja, uważność, nawyk, cyfrowy ślad, cyberkultura
Źródła:
Bigaj Magdalena (red.), Woynarowska Magdalena (red.), Panczyk Mariusz, Wójcik Szymon, Higiena cyfrowa dorosłych. Raport z drugiego Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej Dorosłych.
Ledzińska Maria, Stres informacyjny jako zagrożenie dla rozwoju
Levine Diane T., Page Alison, Law Effie Lai-Chong, O’Reilly Michelle, Children and families’ wellbeing in a digital world: a four-dimensional model
oraz materiały własne zebrane podczas studiowania na kierunku Higiena cyfrowa.
Wykorzytane zdjęcia są notatkami ze studiów